Zespół zabudowy małomiasteczkowej

Miasteczko zachowało oryginalny układ urbanistyczny z czasów średniowiecza z licznymi drewnianymi domami skupionymi wokół rynku. Początki Pruchnika sięgają XIV wieku. Być może istniał tu wówczas zamek, dziś niezachowany. Był też warowny kościół, a od wschodu osłonę stanowił zamek w Węgierce. Przez wieki koegzystowały tu różne kultury i wyznawcy kilku religii: katolicy, grekokatolicy, żydzi. Oprócz kościoła funkcjonowały cerkiew i synagoga. Plan miasteczka zachował średniowieczny, regularny układ ulic wybiegających z centralnie usytuowanego rynku. W jego otoczeniu oraz przy bocznych ulicach (pw. ul. Kańczudzka) częściowo przetrwała dawna drewniana zabudowa z pełnymi uroku domami podcieniowymi, z których najstarsze pochodzą z XVIII wieku, a pozostałe z XIX. W przeszłości wzdłuż podcieni sytuowano sklepy, co w razie niepogody pozwalało obejść miasto i zrobić zakupy. Sprzedawali tu swoje wyroby różni rzemieślnicy, m.in. garbarze i szewcy, a także znani ze swych bułek kukiełek pruchniccy piekarze. Tutejsi mieszczanie jeszcze na przełomie XIX i XX wieku nosili staropolskie stroje. Większość podcieniowych domów Pruchnika zbudowano w konstrukcji zrębowo-przysłupowej, a tylko bardzo długie budynki wkonstrukcji sumikowo-łątkowo--przysłupowej. Słupy podtrzymują dachy domów, a od strony podcieni często są ozdobnie profilowane i dekorowane żłobkowaniem. Niektóre z domów posiadają ganki z ozdobnymi balustradami, a deski szalowanych szczytów są u dołu dekoracyjnie podkrojone. Malowniczości dodają budynkom im gontowe dachy. Powyższe zabytki to najciekawsze i najcenniejsze zabytki architektury drewnianej w Dolinie Sanu i Wisły. Na tak dużym obszarze znajduje się wiele innych tego typu obiektów. Część z nich zasługuje przynajmniej na krótką wzmiankę.